Ministerstwo Edukacji Narodowej chce nowej ustawy o statusie zawodowym nauczycieli, nowoczesnej „Karty Nauczyciela” napisanej współczesnym językiem prawniczym, zrozumiałej dla każdego nauczyciela. Związki zawodowe obawiają się likwidacji uprawnień jakie daje nauczycielom obecna Karta Nauczyciela. W MEN powołano Zespół opiniodawczo- doradczy do spraw statusu zawodowego nauczycieli, w skład którego weszli przedstawiciele rządu, samorządów, dyrektorów szkół, związków zawodowych i stowarzyszeń oświaty niepublicznej. Przewodniczący SKOiW NSZZ „S” Stefan Kubowicz nie przyjął nominacji do prac w tym zespole, przynajmniej na razie.

Stefan Kubowicz

Początek spotkania był zaskakujący. Zaproszeni goście otrzymali bowiem oficjalne nominacje do pracy w powołanym dzień wcześniej Zespole opiniodawczo-doradczym ds. statusu zawodowego nauczycieli, na mocy Zarządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 marca br. Problem w tym, że np. z zaproszonymi na spotkanie związkowcami MEN nie konsultował czy wyrażają zgodę na pracę w tym zespole. Przewodniczący Kubowicz nie przyjął nominacji.
- Ten dokument nie ma mocy prawnej, bo nikt z naszym Związkiem nie konsultował, czy chcemy brać udział w pracach zespołu. Przyjęliśmy tylko zaproszenie na spotkanie. Chcemy rozmawiać o oświacie, ale czy weźmiemy udział w pracach zespołu, to musi być decyzja Związku a nie moja - mówił przewodniczący Kubowicz. Szefowie pozostałych dwóch reprezentatywnych związków zawodowych działających w oświacie (ZNP i Forum ZZ), choć z uwagami przyjęli jednak nominacje.

Minister Edukacji Katarzyna Hall przedstawiła zadania powołanego Zespołu. Ma on być ciałem opiniodawczo-doradczym, którego zadaniem będzie przygotowanie propozycji założeń dokumentu dotyczącego statusu zawodowego nauczycieli. Zespół ma zakończyć pracę z dniem przedłożenia Ministrowi Edukacji Narodowej wyników prac w terminie do 30 września 2010 r. z możliwością przedłużenia tego terminu. Minister Hall argumentowała potrzebę napisania „Karty Nauczyciela” od nowa. Jej zdaniem nazwa nowej ustawy regulującej status zawodowy nauczyciela mogłaby pozostać ta sama, czyli Karta Nauczyciela, ale nie w obecnym kształcie, bo – jak stwierdziła minister – język Karty jest przestarzały, nieadekwatny do dzisiejszego języka prawniczego.

- Karta Nauczyciela z 1982 r. była przedmiotem wielokrotnych cząstkowych nowelizacji. Powstała w rzeczywistości oświatowej daleko odbiegającej od współczesnej, np. nie było wtedy oświaty niepublicznej. Ustawa ta była już 60 razy nowelizowana, w tym pięć razy w związku z orzeczeniami Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności jej przepisów z Konstytucją RP. W 2007 r. ustawę zmieniano sześć razy, w 2008 r. trzy razy, a w 2009 r. pięć razy – informowała minister Hall. Dodała, że od dnia uchwalenia ustawy uchylono w niej w sumie 49 przepisów: artykułów, ustępów, punktów.

Minister Edukacji stwierdziła, że nie widzi możliwości zmiany Karty bez dialogu ze środowiskami związanymi z oświatą i określeniem kierunków zmian. Dlatego Zespół opiniodawczo-doradczy powinien zastanowić się czy nowy dokument powinien powstać i co powinien zawierać – powiedziała minister Hall. Najważniejsze pytania na jakie zespół winien poszukać odpowiedzi to: Jakie zagadnienia powinna regulować nowa ustawa? Jaki ma być awans zawodowy – czy rozbudowywać obecny system awansu, czy budować go od nowa i drogę przejścia do niego? Jaki powinien być czas pracy szkoły i nauczyciela? Kogo ma obejmować nowa Karta Nauczyciela?

Jako pierwszy w dyskusji głos zabrał przewodniczący SKOiW Stefan Kubowicz. Przypomniał on, że Karta Nauczyciela uchwalona w 1982 roku to wynik rozmów i postulatów NSZZ „S” z lat 1980-81. Dokument ten spełnia dwie ważne funkcje: jest swoistym kodeksem pracy nauczycieli i układem zbiorowym pracy. Nie wszyscy chcą o tym wiedzieć, niektórym ona przeszkadza – powiedział przewodniczący Kubowicz. Zanim będziemy mówić o Karcie Nauczyciela powinniśmy rozmawiać o lepszym finansowaniu edukacji. Samorządy powinny upomnieć się o wyższe nakłady na oświatę – dodał. Pytał także, co stało się z zespołem ds. zbadania czasu pracy nauczycieli powołanego przez Komisję Trójstronną ds. Społeczno-Gospodarczych, co z zespołami rządowo-związkowymi na temat struktury wynagrodzeń oraz poprawy warunków pracy nauczycieli? Przewodniczący Kubowicz przypomniał także o inicjatywach ustawodawczych NSZZ „S” w sprawie art. 35 KN (odpłatności za godziny ponadwymiarowe) i art. 42 KN (likwidacja zapisów o tzw. nieodpłatnych „godzinach karcianych”).

Przedstawiciele ZNP i Forum ZZ również zwracali uwagę, że nie skończyły jeszcze pracy zespoły problemowe powołane w wyniku rozmów ze stroną rządową w 2008 r. Mówili także o jednakowych warunkach pracy dla wszystkich nauczycieli niezależnie od organu prowadzącego.

Jak można się było spodziewać przedstawiciele samorządów, dyrektorów szkół i oświaty niepublicznej pozytywnie odnieśli się do propozycji MEN stworzenia nowej ustawy regulującej status zawodowy nauczyciela. Przedstawiciel Związku Gmin Wiejskich - Marek Olszewski - inicjatywę napisania nowej ustawy nazwał nawet najistotniejszą decyzją MEN. Inny reprezentant korporacji samorządowych mówił z kolei, że obecna Karta Nauczyciela nie pomaga uczniom i rodzicom. Przedstawicielka Stowarzyszenia Kadry Kierowniczej Oświaty poparła inicjatywę MEN, bo jej zdaniem, Karta utrudnia zarządzanie oświatą. Co dziwne przedstawiciele samorządów nie zabrali głosu w sprawie niewystarczających nakładów na oświatę.

Minister Hall zapewniła, że dotychczasowe prace rządowo-związkowych zespołów problemowych będą kontynuowane niezależnie od prac Zespołu ds. statusu zawodowego nauczycieli. Prace zespołu opiniodawczo-doradczego powinny opierać się również na ekspertyzach, analizach i opiniach ekspertów. – Może lepiej przepisać to co było, niż tworzyć coś nowego bez poparcia odpowiednimi badaniami, analizami – dodała minister.

Przewodniczący SKOiW Stefan Kubowicz powiedział dziennikarzom po spotkaniu:
- Serdecznie myślimy o edukacji, stąd nasz udział w dzisiejszym spotkaniu. Nie można jednak patrzeć na edukację wyrywkowo, nie można analizować Karty Nauczycieli bez analizowania ustawy o systemie oświaty. Początkowo wyglądało na to, że ministerstwo chce zlikwidować Kartę - na to nie ma naszej zgody, to Kodeks Pracy dla nauczycieli i układ zbiorowy, teraz wydaje się, że resort łagodnieje. Zobaczymy, co dalej - zaznaczył przewodniczący Sekcji Krajowej światy i Wychowania NSZZ "Solidarność" Stefan Kubowicz. Kolejne spotkanie Zespołu opiniodawczo-doradczego zaplanowano na 21 kwietnia br.

Rzecznik prasowy SKOiW NSZZ „S” - Wojciech Jaranowski